Een digitale economie vraagt een ondersteunende digitale infrastructuur voor inwoners, bedrijven en overheden. Omdat de digitale infrastructuur randvoorwaardelijk is geworden voor het functioneren van de stad, is het van belang voor de gemeente hier regie op te nemen. Door het beschikbaar stellen van data, het ontwikkelen van een urban data platform en mee te doen met de landelijke ontwikkelingen rond Common Ground dragen we bij aan de ontwikkeling van deze digitale infrastructuur.

De Dataopgave
In het huidige coalitieakkoord staat in hoofdstuk 3.3 ‘Open gemeente’: We zetten in op innovatie met informatie om de schaalsprong van de stad aan te kunnen. We nemen ruimte om te experimenteren en verder te digitaliseren en houden daarbij privacy van meet af aan in het oog. De oplossingen en werkwijzen die we bedenken, delen we met onze partners. Andersom verwachten we van partners dat ze bijdragen aan de maatschappelijke uitdagingen die er liggen. We leren van elkaar en borgen de resultaten breed in de stad.

Professioneel datamanagement is cruciaal voor een efficiënt verloop van onze primaire processen, voor het maken van gemeentelijk beleid, en voor samenwerking met partners aan maatschappelijke opgaven. De afgelopen vier jaar zijn veel datagedreven pilots van de grond gekomen, bij alle organisatieonderdelen. Er zijn privacyproof processen ingericht om data door het ene gemeentelijke onderdeel aan het andere te laten leveren, maar deze processen worden steeds tijdrovender en foutgevoeliger. De verschillende organisatieonderdelen maken gebruik van verschillende technieken en data zit in allerlei systemen en platformen. Hierdoor zijn silo’s met data ontstaan die maar door een paar mensen benaderd en gebruikt worden. Intern liggen er grote kansen voor efficiency, kwaliteitsverbetering, effectiviteit, waardoor we extern veel beter en sneller aan de maatschappelijke uitdagingen kunnen werken.
In de dataopgave richten we ons op het sneller, eenduidig en automatisch ontsluiten van de data met nieuwe technologie, zodat gebruikers in de informatielaag data of informatie ontvangen ten behoeve van het primair proces, opstellen van beleid, de opgaven en de eigen dienstverlening.
De doelen die we door inzet van data en nieuwe technologie nastreven zijn meer openheid, kwaliteit, efficiency en effectiviteit. In 2021 zijn we dan als gemeente in staat beter en sneller data beschikbaar te stellen, die duidelijk, toegankelijk en vindbaar is. De duiding van de data - betekenisverlening - willen we beter en sneller beschikbaar stellen via één kennisplatform aan onze partners, bedrijven en inwoners. Een indruk van dergelijke kennisplatforms geven de Utrecht-monitor en de Volksgezondheidsmonitor .
De eerste helft van 2019 stond in het teken van een pilot nieuwe technologie en opleiden van medewerkers om hiermee om te gaan. We werken nu aan een globaal ontwerp van de nieuwe data-organisatie in functies en rollen en het implementeren van de nieuwe technologie. In 2020 verwachten we daadwerkelijk data en kennis in de organisatie (geprioriteerd) te bevrijden en ontsluiten.

Common Ground (onderdeel VNG Samen Organiseren)
De gemeente Utrecht draagt actief bij aan het 'samen doen wat samen kan' beleid van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Dit doen we ook door te participeren in het traject 'Common Ground'.
Common Ground vult VNG Samen Organiseren in vanuit een informatiekundig perspectief en verhoogt efficiency, wendbaarheid en kwaliteit van de bedrijfsvoering voor en door gemeenten. Utrecht heeft als uitgangspunt 'Common Ground tenzij…' om te bevorderen dat we de resultaten van de landelijke samenwerking, waar we als Utrecht ook financieel aan bijdragen, maximaal inzetten.
Door mee te gaan op de boeggolf van common ground en actief te participeren in en invloed uit te oefenen op deze beweging, kunnen we als Utrecht naar verwachting sneller en toekomstbestendiger onze ambities rondom wendbare en hoge kwaliteit digitale/ICT dienstverlening realiseren.
Zoals beschreven onder het kopje herijking zaakgericht werken, beproeven we daar de common ground principes en voordelen die dit kan bieden aan de ICT-ondersteuningskant. Dit doen we in een proeftuinopstelling, waarin we samen werken en leren met andere gemeenten. Ook binnen de IPM-transitie, zoals elders in deze paragraaf beschreven, wordt de nut en noodzaak van investeren in nieuwe kennis, technologie en andere werkwijzen, waaronder ook common ground, onderkend. Vanuit het vastgestelde principe “Common Ground, tenzij”, kijken we ook actief hoe we in grote lopende implementatietrajecten, zoals de invoering omgevingswet, al kunnen anticiperen op deze landelijke beweging. Door zo snel mogelijk gebruik te maken van de samen ontwikkelde informatie- en IT-standaarden. Dit is mede afhankelijk van hoe snel leveranciers hun systemen kunnen en willen aanpassen. Daarvoor is de landelijke samenwerking cruciaal. Eind 2019 maken we een Utrechtse common ground implementatie strategie, afgestemd op de in ontwikkeling zijnde landelijke strategie. De eerste stappen van implementatie starten in 2020.

Open Urban Platform
Binnen het Europese Iris project werken we aan de ontwikkeling van een open (inter) stedelijk platform voor veilige, eerlijke en betrouwbare uitwisseling van data tussen private en publieke partners. In 2020 zal in Gotenborg, Nice en Utrecht een demonstratieversie van het platform beschikbaar zijn waarmee de data-uitwisseling (transactie) ondersteund kan worden en concrete diensten ontwikkeld kunnen worden.