Algemene programmadoelstelling

Vanaf 2020 worden maatschappelijke ondersteuning en zorg voor Jeugd samengevoegd in het programma Ondersteuning op Maat, zoals geïntroduceerd in de Voorjaarsnota 2019. Dit programma kent twee hoofddoelstellingen:

• Jeugd: Kinderen in de stad groeien gezond en veilig op en kunnen zich daarbij maximaal ontwikkelen en ontplooien
• Maatschappelijke ondersteuning: In Utrecht kan iedereen meedoen en als inwoners het niet zelfstandig kunnen krijgen zij daarbij de zorg en ondersteuning dichtbij en op maat.

De belangrijkste opgave van het programma Ondersteuning op Maat is ervoor te zorgen dat alle inwoners van Utrecht, ongeacht leeftijd, achtergrond, kwetsbaarheid of soort problematiek, de ondersteuning krijgen die zij nodig hebben en die aansluit op hun leefwereld. Benodigde hulp en ondersteuning worden daarom dichtbij huis georganiseerd. We werken aan vormen van samenleven waar iedereen de hulp ontvangt die nodig, flexibel en snel beschikbaar is. Hiervoor stimuleren wij de samenwerking tussen professionals én en buurtbewoners en –initiatieven. Om die reden is de verbinding met het programma Samenleven en Sport van belang.

Met dit programma brengen we ook de programmabegroting in lijn met de Utrechtse manier van sturen en verantwoorden en de opgaven van de stad, door de omslag te maken van puur wettelijke taken naar opgavegericht werken. We willen antwoord geven op de vraag ‘doen we de goede dingen?’ en minder op ‘doen we de dingen goed?’ Om die reden vindt u in dit programma geen prestatie- en effectindicatoren, maar maken we de stap naar stelselindicatoren: bereik, beschikbaarheid en kwaliteit. Deze worden bij de twee hoofddoelstellingen verder toegelicht.

In Utrecht kan iedereen meedoen en als inwoners het niet zelfstandig kunnen krijgen zij daarbij de zorg en ondersteuning dichtbij en op maat
Hoewel het met de meeste inwoners van Utrecht goed gaat, is er nog een groot aantal inwoners dat zorg en ondersteuning nodig heeft om mee te kunnen doen. Met de toenemende vergrijzing, de beweging van wonen in een instelling naar wonen met ondersteuning in een thuissituatie en de groei van de stad, zal het aantal mensen dat een beroep doet op hulp en ondersteuning groeien. Maatregelen en afspraken buiten onze besluitvorming (zoals cao-afspraken, abonnementstarief eigen bijdragen, verdeelmodellen, aanpassingen in van andere, aanpalende, wetgeving), vragen om adequate sturing, samenwerking en lobby om de toenemende vraag binnen de financiële kaders op te kunnen vangen.

Na de nieuwe subsidieafspraken met de buurtteamorganisatie Sociaal, met U-Centraal voor Informatie, Advies en Onafhankelijke Cliëntondersteuning, en Dock voor het sociaal makelaarschap per 2019, starten wij in 2020 met nieuwe afspraken voor de aanvullende zorg. Met de contractpartners kunnen wij verder bouwen aan een zorglandschap dat er op is gericht dat inwoners die zorg en ondersteuning nodig hebben deze zoveel mogelijk dichtbij, op maat en in een thuissituatie kunnen krijgen. Hierbij is het van belang dat de oplossingen niet alleen door betere ondersteuning gerealiseerd kunnen worden, maar ook aansluiten bij inzet vanuit werk en inkomen, samenleving en sport, jeugd, veiligheid en stedelijke ontwikkeling.

Specifiek voor inburgering, is er door het Rijk een wetsvoorstel veranderopgave Inburgering ingediend. Op basis daarvan ontwikkelen MO en W&I samen een nieuw beleidskader inburgering.

Kinderen in de stad groeien gezond en veilig op en kunnen zich daarbij maximaal ontwikkelen en ontplooien
In Utrecht wonen ongeveer 70.000 kinderen en jongeren onder de achttien jaar. We willen graag dat al deze kinderen gezond en veilig kunnen opgroeien en hun talenten ontwikkelen. Om dit te realiseren zetten we in op een sterke sociale basis in de buurt en zorg dichtbij en op maat.
Gezinnen die dat nodig hebben worden door het buurtteam jeugd en gezin ondersteund op verschillende leefdomeinen in nauwe samenwerking met partners in de stad en (belangrijke) anderen die bij kinderen en gezinnen betrokken zijn.

Vanaf 1 januari 2020 organiseren we in alle Utrechtse buurten, in aanvulling op de basiszorg en de sociale basis, ook de specialistische jeugdhulp buurtgericht. Specialistische hulpverleners zijn dichtbij gezinnen en kinderen en er worden verschillende expertises gebundeld in één team in de buurt. Deze teams kunnen hierdoor nog beter samenwerken met elkaar en met bijvoorbeeld het buurtteam, de huisarts en de school. Daarnaast willen we dat kinderen en jongeren zoveel als mogelijk kunnen opgroeien in een gezin. We zetten hiermee een belangrijke stap in het verder verbeteren en vernieuwen van de zorg voor kinderen, jongeren en gezinnen in Utrecht.

Ook investeren we nadrukkelijk in de (vereenvoudiging) van de samenwerking van de partijen in de jeugdbeschermingsketen zodat kinderen veilig kunnen opgroeien. Partners als de Raad van de Kinderbescherming, Samen Veilig Midden Nederland en de buurtteams gaan in hun samenwerking meer als een team voor kinderen en gezinnen opereren en minder vanuit een ‘estafette model’. Daarmee zorgen we er voor dat jeugdigen en gezinnen sneller de juiste ondersteuning krijgen om kinderen veilig te laten opgroeien. Ook blijft er onverminderd aandacht voor en sturing op openheid en transparantie onder andere ten aanzien van klachten.

In 2020 hebben we specifiek aandacht voor de doelgroep kwetsbare jongeren, vanuit het groeiplan jongvolwassenen. Voor een deel voor deze doelgroep loopt in de 2020 de Pilot Dak- en Thuisloze Jongeren, in samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In deze pilot worden ongeveer 30 jongeren die al dak-of thuisloos zijn, of dat dreigen te raken, begeleid door een coach die hen op alle leefgebieden ondersteund. Zo is het doel tweeledig: enerzijds het oplossen van concrete casuïstiek door regelruimte te creëren, en anderzijds het krijgen van inzicht in de problemen van dak- en thuisloze jongeren, om zo voor de problemen waar zij tegenaan lopen een structurele aanpak te ontwikkelen.

We zetten stevig in op het versterken van kinderrechten en zoeken hierin ook actief naar nieuwe mogelijkheden. We vertalen onze inzet op kinderrechten in de dagelijkse praktijk naar extra aandacht voor het betrekken van kinderen, ouders en jongeren zowel bij individuele trajecten als bij trajecten op stelselniveau. Zo is in 2020 de inzet van ervaringsdeskundigheid een belangrijk onderdeel van de bovengenoemde pilot dak- en thuisloze jongeren. Daarnaast betrekken we kinderen, jongeren en ouders bij nieuwe ontwikkelingen, en in aanbestedingstrajecten zijn jongeren actief gesprekspartner aan tafel met onze partners in de stad. Bovendien motiveren we deze partners om zelf ook structureel kinderen en jongeren te betrekken.

Bij de meicirculaire 2019 is voor de jaren 2019 t/m 2021 landelijk 1 miljard euro beschikbaar gekomen voor Jeugdzorg, wat dit betekent voor Utrecht leest u in de paragraaf ‘ wat mag dat kosten’.
De extra incidentele middelen voor de jaren 2019-2021 zetten we in om de beoogde transformatie, en daarmee een ander (zorg)landschap, te versnellen, te verstevigen en te verankeren. Het streven is dat de inzet van extra middelen eraan bijdraagt dat in 2022 dit nieuwe getransformeerde (zorg)landschap, waarin verschillende partners samenwerken als ‘team in de wijk’ én we (zwaardere) problemen voorkomen door deze eerder aan de ‘voorkant’ te herkennen en aan te pakken, een feit is.

Bovengenoemde insteek betekent dat we de extra middelen vooral investeren in het stimuleren van ontwikkelingen en randvoorwaarden die hiervoor nodig zijn. Voorbeelden hiervan zijn extra investeringen in het beter leren samenwerken van informele en formele zorg als ’team in de wijk’, betere verbinding tussen jeugdhulp en de volwassenen (GGZ-)hulpverlening, een soepele overgang van stedelijk georganiseerde aanvullende zorg naar inzet van expertise in buurtgerichte teams, het beter benutten van sociale technologie en randvoorwaarden zoals eenvoudige en ondersteunende ICT systemen.
Daarnaast zetten we een deel van de middelen direct in om de huidige wachtlijsten te voorkomen en te verkorten.

De komende maanden werken we samen met partners in de stad verder uit waar de extra middelen het beste kunnen worden ingezet.

De ambitie om kinderen gezond en veilig te kunnen laten opgroeien en hun talenten te ontwikkelen overstijgt het programma Ondersteuning op Maat. Ook de inzet vanuit andere programma’s, zoals Samenleven en Sport, Volksgezondheid, Onderwijs, Wonen en Veiligheid, draagt bij aan het realiseren van deze ambitie. Dat betekent dat we een deel van de extra middelen mogelijk investeren in andere programma’s waarvan het rendement bijdraagt aan de betere ondersteuning op maat voor jeugd en gezin. Tegelijkertijd draagt het programma Ondersteuning op Maat bij aan het realiseren van doelstellingen van andere programma’s, bijvoorbeeld op het gebied van werk en inkomen en veiligheid.

Verplichte BBV indicatoren

Om een eenduidig beeld te vormen over de beleidsresultaten van de gemeente en gemeenten onderling te kunnen vergelijken zijn er een aantal wettelijke verplichte indicatoren bij de programma’s opgenomen.

* Het verschil tussen 2015 en 2016 wordt (groten)deels verklaard doordat het bereik van de buurtteams jeugd in de cijfers over 2015 niet was meegenomen, terwijl dit in 2016 wel is gebeurd.

De gegevens uit deze tabel komen van de website Cijfers per gemeente