We brengen structureel onze gezondheidsexpertise in op allerlei gebieden in het sociale en het fysieke domein en zitten aan tafel in de wijk, stedelijk, regionaal en internationaal. Hierbij werken we samen met inwoners en maatschappelijke en private partners. We benutten kansen om samen te werken en te leren van andere gemeentes in de regio Utrecht, bijvoorbeeld op het gebied van kennisdelen over het programma VoorZorg en de activiteiten in de Health Hub Utrecht . Wij voeren onze basisdienstverlening uit en versterken en vernieuwen onze aanpak door in te zetten op vijf speerpunten: 1. Gezond en veilig opgroeien, 2. Gezonde leefomgeving, 3. Gezond rondkomen, 4. Gezond werkgeverschap, 5. Gezond gedrag. Wat we hierbij concreet gaan doen beschrijven we onder de kopjes basistaken en speerpunten.
Het overkoepelende Gezondheidspact loopt hier integraal doorheen. We werken aan gezondheid op verschillende niveaus: in de wijken en op regionaal en internationaal niveau. Hierna lichten we dit toe.
Gezondheidspact: Gezondheid meemaken!
Met het Gezondheidspact Utrecht versterken we een beweging in de stad waarbij iedereen die iets bij wil dragen aan de gezondheid in Utrecht welkom is, inspiratie op kan doen, samen kan werken, en met elkaars hulp verder kan komen. In Utrecht gebeurt al veel op het gebied van gezondheid, er zijn al veel initiatieven en projecten van inwoners, professionals, gemeente en ondernemers. Toch vallen er nog gaten, zijn er mensen die niet bereikt worden, problemen die niet opgelost worden of partijen die elkaar niet kennen. Onze rol is deze beweging te faciliteren en te versterken.
In 2020 gaan we door met het versterken van het netwerk en bouwen de beweging verder uit om het (samen)werken aan de gezondheid in de stad blijvend te stimuleren en de impact van de beweging op gezondheid te vergroten. We doen dit altijd samen met het netwerk en aansluitend op wat er al is en gebeurt. We focussen op het perspectief van bewoners en op ervaringsdeskundigheid.
We zorgen voor informatiedeling, fysieke en digitale plekken waar mensen informatie en data over het (samen)werken aan gezondheid in Utrecht gemakkelijk kunnen vinden en delen. We organiseren meemaak cafés én bouwen een website. We inspireren en geven fysiek en online podium aan succesverhalen en goede voorbeelden. We faciliteren en organiseren ontmoeting en verbinden formele en informele netwerken. We onderzoeken hoe we mogelijkheden kunnen verruimen voor het versterken, uitbouwen en borgen van samenwerking en initiatieven.
Gezonde wijkbenadering
Om de gezondheidswinst te vergroten, werken we in de wijken en buurten samen met de inwoners en partners: de gezonde wijkbenadering. De focus is in elke wijk anders, afhankelijk van de opgaven die er spelen. Het thema mentale gezondheid bijvoorbeeld komt in 2020 in alle wijkopgaven terug, waarbij de vorm van de aanpak per wijk verschilt. Zo ligt in Leidsche Rijn de nadruk op eenzaamheid. In Oost werken we met de Geïntegreerde Eerstelijns Zorg (GEZ), Universiteit, Hogeschool en studentenorganisaties aan mentale gezondheid bij studenten. En in Hoograven en Noordwest gaat het om psychosociale gezondheid onder niet-westerse vrouwen.
Samen met partners in de wijknetwerken stellen we wijkopgaven gezondheid op en voeren die uit. In deze netwerken zitten allerlei maatschappelijke organisaties zoals de GEZ, buurtteams, sociaal makelaars, SportUtrecht (beweeg- en vitaliteitsmakelaars), Indigo, GGZ-gebiedsteams, woningbouwcorporaties, thuiszorg, wijkverpleging, bewoners en informele zorgaanbieders.
Overvecht, Kanaleneiland en Noordwest krijgen extra aandacht, omdat daar in vergelijking met andere wijken de levensverwachting en goed ervaren gezondheid achterblijft. In Overvecht doen we dat bijvoorbeeld door het versterken van de verbinding tussen zorg en veiligheid op GGZ-gebied. In deze wijken krijgt ook het thema rondkomen in relatie tot gezondheid extra aandacht. We gaan hier ook door met Krachtige basiszorg , een vernieuwende integrale aanpak gericht op bewoners met hoge gezondheidsrisico’s en problemen in meerdere leefdomeinen.
De GGD regio Utrecht en Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio
De GGD regio Utrecht (GGDrU) levert een belangrijke bijdrage aan het beschermen van de gezondheid van Utrechters. Dat doet de GGDrU via basistaken zoals de Tuberculose- en infectieziekten bestrijding, eerstelijns medische milieukunde, preventie en behandeling van seksueel overdragen aandoeningen, technische hygiënezorg en de advisering bij evenementen en de forensische geneeskunde. Ook verzorgen zij reizigersvaccinaties. In het geval van grootschalige ongevallen en rampen is de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR) voorbereid en paraat.
Internationaal
Gezond Stedelijk Leven voor Iedereen is een gezamenlijke opgave van lokale, nationale en internationale overheden. Mede door ons lidmaatschap, sinds december 2016, van het WHO European Healthy Cities Network, dragen we onze aanpak van Gezond Stedelijk Leven voor Iedereen ook internationaal uit. En worden we hier op (h)erkend, regionaal, nationaal, in Europa en internationaal. Door deze sterke internationale profilering kunnen we beleid en wet- en regelgeving beïnvloeden, in lijn met onze ambities, zoals met betrekking tot de WHO-advieswaarden voor luchtkwaliteit en de aanscherping van Europese regelgeving voor mobiliteit, landbouw, scheepvaart en houtstook.
Invloed in internationale agenda’s en netwerken vraagt om een lange adem en langjarige investering, het verder versterken van de positie die in de afgelopen jaren is opgebouwd. Ook in 2020 nemen we daarom actief deel aan het WHO European Healthy Cities Network, inclusief de political vision group en de advisory board. En continueren we onze rol als voorzitter van de Environment and Health working group van het HCN, en de governance working group met de WHO, ministeries, en het HCN. Met de WHO European Region en de Europese Commissie DG Santé verkennen we de mogelijkheid tot het lanceren van een WHO/EU Health Capital.
We zetten in 2020 ook sterk in op implementatie van het Comité van de Regio advies ‘Gezond leven voor iedereen’ aan het Europees Parlement en de Europese Commissie, als basis voor het nieuwe Europese Milieu Actieprogramma. En we agenderen gezondheid en kansengelijkheid binnen internationale, Europese en nationale beleid- en financieringsprogramma’s. Door onze rol in de Joint Action on Health Equity Europe (JAHEE) worden Utrechtse kennis en opgaven met betrekking tot gezondheid voor iedereen geagendeerd in Europese en nationale (VWS) programma’s, zoals de Nationale Omgevingsvisie en de landelijke nota gezondheidsbeleid.
Met de WHO verkennen we in 2020 mogelijkheden voor een Nederlands netwerk van ‘gezonde steden’ en versterken we de samenwerking tussen (inter)nationale en lokale overheden rondom milieu en gezondheid(sbeleid). De internationale netwerken van de WHO en de samenwerking met internationale kennisinstellingen en (koploper) steden versterken tevens kennisdeling en (financiering) van innovatie.
In 2019 hebben we met diverse internationale partners Europese financiering (Horizon 2020) aangevraagd, die indien gehonoreerd in 2020 zullen starten. Met deze partners worden ook in 2020 EU 2 à 3 voorstellen ingediend voor Europees gefinancierde onderzoeken en experimenten met betrekking tot gezond stedelijk leven.
Toepassen Waarderingsmethodiek
Voor het vergroten van gezondheidswinst werken we dus integraal, domein- en organisatie overstijgend. Dit vraagt om een bijpassende manier van sturen, evalueren en verantwoorden. Hiervoor starten we in 2020 met het toepassen van de in het nieuwe Volksgezondheidsbeleid beschreven waarderingsmethode. Ook passen we op basis van deze nota en de waarderingsmethodiek de indicatoren van dit programma aan.