We werken aan een gezonde start voor alle kinderen in Utrecht. De uitvoering van de Jeugdgezondheidszorg (JGZ), inclusief het Rijksvaccinatieprogramma , is een wettelijke taak waarmee wij bijdragen aan de gezonde ontwikkeling en het veilig opgroeien van de kinderen in Utrecht en het voorkomen van infectieziekten.

In dialoog met ouders voeren wij de wettelijke Jeugdgezondheidszorgtaken uit. Dat doet de JGZ tijdens hun 90.000-100.000 contactmomenten. De JGZ neemt de hielprik af, doet een gehoorscreening bij pasgeborenen en signaleert afwijkingen in de groei en ontwikkeling van kinderen, zoals heup- of hartproblemen en problemen met zien of horen. Dat maakt tijdig ingrijpen mogelijk. We vergroten onze inspanningen om de vaccinatiegraad in de stad op peil te houden en te verhogen.

De JGZ monitort de groei en de ontwikkeling van (groepen) kinderen en heeft hiermee een preventieve en signalerende rol in het Utrechtse Stelsel Zorg voor Jeugd. Dit filmpje van GGD GHOR Nederland licht de rol van de JGZ toe. Wij zorgen ervoor dat de JGZ een zichtbare, toegankelijke en laagdrempelige organisatie is, waar gezinnen met alle vragen over gezondheid, ontwikkeling en opvoeding terecht kunnen. We vergroten in 2020 de bereikbaarheid ook digitaal via het Ouderportaal. De JGZ geeft voorlichting en advies en sluit daarbij aan bij de vragen en behoeften van ouders en jeugdigen. De medewerkers realiseren zich dat sommige ouders geen vragen kunnen formuleren en passen hun handelen daarop aan door niet altijd te wachten tot de vraag komt, maar proactief ondersteuning te bieden. Zij normaliseren en de-medicaliseren vragen die (aanstaande) ouders of kinderen hebben. Binnen de wijkaanpak Samen voor Overvecht voert de JGZ ouderbabygroepen uit en is ruimte gecreëerd voor een intensivering van de reguliere JGZ-taken. De JGZ voert de wettelijk taken uit in de Utrechtse context, waarbij de JGZ aansluit bij en meewerkt aan de opgaven binnen speerpunt Gezond en veilig opgroeien.

Voor de meeste ouders is vaccineren heel vanzelfsprekend. Dankzij vaccinaties zien we de ziekten waar we tegen vaccineren bijna niet meer, maar vaccineren blijft nodig. Om te voorkomen dat kinderen ziek worden, is een hoge stedelijke of regionale vaccinatiegraad van belang. Hiermee worden de risico’s op een uitbraak van een infectieziekte zoals mazelen kleiner. Met een vaccinatiegraad van 92 tot 94,5% voor kinderen van 0-5 jaar (over 2017) is de vaccinatiegraad in Utrecht hoog, maar wel gedaald ten opzichte van een aantal jaar geleden. Daarom doen we er alles aan om de vaccinatiegraad op peil te houden en te verhogen. We zetten de komende periode in op een aanpak gericht op verschillende sporen: inzicht in de vaccinatiegraad, persoonlijk contact in de spreekkamer, samenwerking in de Utrechtse vaccinatiealliantie, heldere, betrouwbare en toegankelijke informatievoorziening en communicatie en een specifieke aanpak rondom jongeren. We onderhouden en verstevigen de contacten met landelijke en regionale netwerken en partijen.

De krappe arbeidsmarkt voor jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen vraagt ook in 2020 onze aandacht.

De Inspectie Kinderopvang (IKO) toetst de kwaliteit van kinderopvanglocaties en gastouderopvang aan de eisen uit de Wet Kinderopvang. Hiermee dragen wij bij aan goede en verantwoorde kinderopvang in Utrecht en het gezond en veilig opgroeien van de kinderen in de stad. In 2020 zullen wij opnieuw alle verplichte inspecties uitvoeren. We leveren maatwerk door uitgebreid te inspecteren op kinderopvanglocaties waar het nodig is en minder uitgebreid waar dat kan. De kwaliteit van toezicht en handhaving in Utrecht staat voorop. Dat realiseren we door een strenge selectie van organisaties aan de poort, goede informatievoorziening voor houders (ondernemers kinderopvang) en door klachten en signalen ter hand te nemen. We investeren actief in de relatie met houders door in aanvulling op de nieuwsbrieven meerdere malen per jaar gesprekken en bijeenkomsten voor houders te organiseren.
Onze werkwijze in het toezicht is dialooggericht: we geven waar mogelijk ruimte aan de houders voor toelichting, verbetering en herstel en we houden rekening met de situatie en context van de houder. Wanneer iets niet in orde is, wordt de houder daarover geïnformeerd en in staat gesteld om alsnog aan de vereisten te voldoen (herstelaanbod). Zo nodig wordt er gehandhaafd op basis van het Beleid toezicht en handhaving kwaliteit kinderopvang.

De inzet op preventie en gezondheidsbevordering is een wettelijke taak. De feitelijke inzet staat beschreven onder de verschillende speerpunten.

Kennis over gezondheid is de basis om bij te kunnen dragen aan gezond stedelijk leven voor iedereen. Een belangrijke kennisbron is de Volksgezondheidsmonitor Utrecht (VMU), waar we aan werken vanuit onze wettelijke taak om gezondheid te monitoren. We werken in de VMU nauw samen met wetenschappers en professionals om ook de kennis uit deze invalshoeken samen te brengen. Door de verkregen inzichten in gezondheid actief te bespreken in het Utrechtse netwerk heeft de VMU ook een verbindende rol voor beleid en uitvoering.

We zetten in 2020 het gecombineerde gezondheidsmodel, dat in het Utrechts Gezondheidsprofiel 2018 is geïntroduceerd, nog sterker in als basis van de VMU. Bijvoorbeeld als onderlegger om het inzicht te vergroten in gezondheidsverschillen in de stad. Vernieuwing in de methode van monitoring zoeken we - binnen de kaders van de AVG- door een pilot met de persoonlijke gezondheidscheck: een online tool voor volwassenen. Op basis hiervan ontvangen volwassenen bovendien een persoonlijk advies en worden indien nodig toegeleid naar lokaal aanbod. We zetten in op samenhang tussen de VMU en de andere gemeentelijke monitors. Belangrijk hierbij is het gezamenlijk werken aan een gemeente breed platform om kennis en data beschikbaar te stellen aan de stad.  

In 2020 zetten we ook de huidige lijn van de VMU door. Informatie over gezondheid wordt verzameld door vragenlijstonderzoek onder Utrechtse volwassenen en ouderen (Gezondheidspeiling). Dit doen we in een landelijke samenwerking met GGD-en, CBS en RIVM. Tevens komen de resultaten van de tweejaarlijkse Jeugdmonitor onder kinderen van groep 7/8 beschikbaar. Voor het eerst kunnen we in 2020 de gezondheid van Utrechtse jongeren uit klas 2 en 4 vergelijken met andere steden en de regio, doordat de resultaten van de landelijke gezondheidsmonitor jeugd beschikbaar komen. De Utrechtse gegevens over de gezondheid van de jongeren gebruiken we voor het maken van een kennisproduct (zoals een folder of filmpje) met en voor jongeren. Tot slot besteden we in 2020 extra aandacht aan ouderschap en verschijnt een VMU-special over gezondheidsverschillen.

Om gezondheidswinst voor alle Utrechters te kunnen vergroten is toegankelijke en bereikbare zorg juist ook voor de meest kwetsbare Utrechters zeer belangrijk. Door deze zorg en ondersteuning kunnen we hen een menswaardig bestaan bieden in de stad en houden we de stad veilig en leefbaar.

In 2020 blijven onze verpleegkundigen medische spreekuren voor dak- en thuislozen uitvoeren in ‘herstart ’, de inloop voor deze doelgroep. Tegelijkertijd leiden we mensen waar mogelijk terug naar de reguliere medische zorg. De werkwijze en intensiteit hiervan is afhankelijk van de uitkomsten uit de pilot van 2019, waar we in samenwerking met het Utrechts Fonds Achterstandswijken en een zevental huisartsen onderzoeken voor wie welke aanpak werkt. We continueren de deelname aan het stadsteam Herstel en taken in de regionale toegang tot de maatschappelijke opvang en beschermd wonen. In samenwerking met Veiligheid en het Veiligheidshuis buigen we ons over casuïstiek waar ingewikkelde zorgproblemen samengaan met overlastgevend of intimiderend gedrag.

We gaan ook door met het ondersteunen van inwoners in overvolle of sterk vervuilde huishoudens. Onze sociaal verpleegkundigen kijken of het netwerk van al betrokken hulpverleners goed is afgestemd op de problematiek rondom het huishouden en geven op verzoek advies aan mensen zelf en aan professionals rond een dergelijk vervuild huishouden.

In lijn met de afspraken in het coalitieakkoord bieden wij voor sekswerkers ondersteuning en uitstaptrajecten aan. Sekswerkers met een vergunning voor de tippelzone kunnen begeleiding krijgen van zowel de bestaande hulpverlening als van ‘De Participatieformule’. Centraal staat het maken en uitvoeren van een toekomstplan. Dit als voorbereiding op de sluiting van de tippelzone op 1 juli 2021.

Voor het onderwerp middelengebruik continueren wij het beleid dat gebaseerd is op voorlichting en preventie van gebruik, het voorkomen van onnodige gezondheidsschade bij degenen die gebruiken en het bieden van zorg bij problematisch middelengebruik of verslaving. Met Jellinek is er voor de gezondheidsbevordering aandacht voor preventie en voorlichting, wij tonen interesse om onder voorwaarden deel te nemen aan het experiment gesloten coffeeshopketen en continueren het programma heroïnebehandeling onder medisch toezicht.