Belastingen zijn gedwongen bijdragen van de burger aan de gemeente. De opbrengsten komen in de algemene middelen van de gemeente, waardoor ze voor een uiteenlopend aantal doelen kunnen worden ingezet. Een uitzondering hierop vormen de rioolheffingen en de afvalstoffenheffing. Dit zijn algemene belastingen, maar de opbrengsten mogen alleen ingezet worden om de kosten te dekken die de gemeente voor het rioolstelsel en het inzamelen van afvalstoffen maakt.
Een gemeente mag alleen de belastingen heffen die in de wet zijn opgenomen. In veel gevallen heeft de wetgever de bevoegdheid nader ingekaderd door de belastingplicht en de grondslagen en heffingsmaatstaven in de wettekst op te nemen. Voor zover de wetgever dat niet heeft gedaan resteert er voor de gemeenten nog een (beperkte) vrijheid om dat zelf in te vullen.

Beleid tarieven
Uitgangspunt voor de tariefsvoorstellen is de beleidslijn vastgelegd in de nota lokale heffingen en in ons collegeprogramma, waarin we hebben vastgelegd om belastingen met niet meer dan de inflatie te verhogen.

x € 1.000

(*) opbrengst onroerende-zaakbelastingen 2020 exclusief aandeel ondernemersfonds
(**) opbrengst ná kwijtschelding. De cijfers rioolheffing en afvalstoffenheffing zijn inclusief de tariefsvoorstellen 2020, die verwerkt worden in de eerstvolgende begrotingswijziging 2020
(***) het betreft de inkomsten exclusief off-street parkeren (garages).

Verbonden partijen
Belastingsamenwerking gemeenten en hoogheemraadschap Utrecht (BghU): Bijdrage 7,161 miljoen euro.

Toelichting op de tarieven en opbrengsten

Onroerende-zaakbelastingen
Alle eigenaren van woningen en alle eigenaren en gebruikers van niet-woningen betalen onroerende-zaakbelasting. De grondslag van de belasting is de waarde van een woning of niet-woning. Deze waarde wordt elk jaar opnieuw vastgesteld.

Uit de jaarrekening 2018 blijkt dat de areaalontwikkeling van woningen en niet-woningen achterblijft ten opzichte van de prognose. Op grond van de (woning)bouwplanning, onder meer opgenomen in het MPSO, verwachten we dat met de groei in 2020 de impact op de opbrengst weer neutraal wordt. In de begroting 2020 is nog geen rekening gehouden met een bijdrage aan het Ondernemersfonds Utrecht. Op 18 juli 2019 heeft uw raad besloten om de bijdrage aan het Ondernemersfonds ook in 2020 en verder te continueren. De begroting wordt hierop aangepast door middel van een technische wijziging.

Tarieven
De tarieven voor de onroerende-zaakbelastingen worden op een later moment in het jaar berekend, zodat uitgegaan kan worden van de meest actuele cijfers over de verwachte waardeontwikkeling.

Rioolheffing
Alle eigenaren van een perceel dat is aangesloten op het gemeentelijk rioleringsstelsel betalen een vast bedrag aan rioolheffing. Daarnaast betalen gebruikers die meer dan 250 m3 water afvoeren een gebruikersbelasting afhankelijk van de afgevoerde hoeveelheid water. De opbrengst van de rioolheffing wordt gebruikt om invulling te geven aan de volgende gemeentelijke zorgplichten en taken:

• een veilige inzameling en transport van afvalwater naar de zuivering, zonder risico’s voor bewoners of het milieu (zorgplicht afvalwater);
• het zodanig opvangen en verwerken van hemelwater (regenwater), dat wateroverlast wordt voorkomen (zorgplicht hemelwater);
• het voorkomen en verminderen van structurele grondwateroverlast door te hoge grondwaterstanden in de openbare ruimte (zorgplicht grondwater);
• het samen met de waterschappen realiseren van veilig, gezond en aantrekkelijk oppervlaktewater waarlangs het goed wonen, werken en recreëren is.

De ontwikkeling van de rioolheffingen volgt de kostenontwikkeling van de gemeentelijke rioleringsactiviteiten. De programmering van deze activiteiten is vastgelegd in de Nota Watertaken 2016-2019. Deze nota is vastgesteld op 25 juni 2015 door uw gemeenteraad.
Sinds 2013 is het tarief voor grootverbruik en voor eigenaren volledig kostendekkend. Sinds 2012 wordt 28,6% van de veegkosten gedekt uit de rioolheffing.

Het opleggen van aanslagen rioolheffingen verloopt zonder problemen. De splitsing in rioolaansluitrecht van eigenaren (naar een vast bedrag) en een rioolafvoerrecht van gebruikers (naar bedragen per kubieke meter afvalwater) is breed geaccepteerd.

Toelichting kostendekkendheid

x € 1.000

Afvalstoffenheffing
De gemeente heeft de wettelijke plicht om zorg te dragen voor het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen. De gemeente brengt afvalstoffenheffing in rekening aan de gebruiker van een perceel voor de verwijdering en verwerking van huishoudelijk afval. De afvalstoffenheffing is volledig kostendekkend.

In 2020 verwachten we voor 152.586 objecten afvalstoffenheffing te kunnen heffen, terwijl de op basis van de laatste gegevens over het lopende belastingjaar de verwachting is dat voor 12.000 huishoudens kwijtschelding verleend zal worden. In 2019 waren deze aantallen respectievelijk 151.807 en 13.000.

De kosten en opbrengsten 2020 zijn gebaseerd op de te verwachten tarieven 2020.

Toelichting kostendekkendheid

Hondenbelasting
De houder van een hond betaalt hondenbelasting. Het houden van blindengeleidehonden en andere honden met een specifieke functie is vrijgesteld van de belasting. De belasting geldt per hond.

De basis voor de begroting 2020 is de realisatie 2018. De realisatie 2018 liet een aanzienlijk hogere opbrengst uit hondenbelasting zien dan voor dat jaar begroot. In het najaar van 2017 heeft een grootschalige controle op hondenbezit plaatsgevonden, waarbij de hele stad in de controle is meegenomen. Dit heeft geleid tot een hoger aantal honden in het belastingbestand.

Tarief
Het tarief is verhoogd met het inflatiecijfer. Het tarief is zodanig bepaald dat na deling door twaalf een bedrag resteert dat op twee decimalen nauwkeurig wordt afgerond. Dit in verband met de mogelijkheid om bij begin of einde van de belastingplicht in een kalenderjaar de belasting te heffen over het aantal hele maanden dat de belastingplicht dat jaar duurt.

Toeristenbelasting
Personen van buiten de stad die in Utrecht overnachten in een hotel, B&B of een andere betaalde gelegenheid betalen toeristenbelasting. De belasting is een vast percentage van de overnachtingsprijs en wordt door de logies biedende ondernemer ingehouden en aan de gemeente afgedragen. Het gaat om overnachtingen in hotels en Bed and Breakfasts, maar ook om overnachtingen via platforms zoals Airbnb.

Tarief
Het tarief bedraagt 6% van de overnachtingsprijs.

Precariobelasting
Precariobelasting wordt geheven voor het hebben van voorwerpen op, onder of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond. Het gaat bijvoorbeeld om uithangborden en terrassen, maar ook voor bouwterreinen op gemeentegrond wordt in het kader van inname openbare grond precario geheven.

Tarieven
De tarieven zijn verhoogd met de inflatie. Deze zijn opgenomen in de Verordening precariobelasting 2020, die afzonderlijk voorligt bij de behandeling van de Programmabegroting 2020.

Parkeerbelastingen
Parkeerbelastingen vormen een regulerende belasting. De belasting verbindt een prijs aan het parkeren in de stad op plaatsen waar de parkeerdruk hoog is. Op die manier wordt het parkeergedrag beïnvloed. Bewoners en bedrijven binnen het betaald parkeergebied kunnen in aanmerking komen voor een vergunning. Bezoekers van bewoners in het betaald parkeergebied kunnen tegen een gereduceerd tarief parkeren, als er bewonerskorting voor bezoek is gekocht. Voor deze korting geldt een maximum van 70 uur per kwartaal. Er zijn aparte vergunningen voor personen die om maatschappelijke redenen vaak parkeren in de stad, zoals mantelzorgers en kraamhulpen.
In 2019 zijn de tarieven voor straatparkeren en parkeervergunningen verhoogd op basis van het coalitieakkoord. We gaan in 2019 monitoren wat hiervan het effect is op parkeerduur, parkeerdruk, betalingsbereidheid en dergelijke. Als dit gevolgen heeft voor de opbrengsten in 2020 zal dit bij de Voorjaarsnota 2020 ingebracht worden.

Tarieven
De tarieven zijn met de inflatie verhoogd.  Deze zijn opgenomen in de Verordening parkeerbelastingen 2020 die afzonderlijk voorligt bij de behadeling van de Programmabegroting 2020.

Bedrijveninvesteringszone
Utrecht kent één Bedrijveninvesteringszone (BIZ). Deze BIZ is gevestigd op de Woonboulevard. De aldaar gevestigde ondernemers betalen een belasting, waarvan de opbrengst door de gemeente weer wordt doorgestort aan een door deze ondernemers opgerichte vereniging die daarmee investeringen pleegt in het openbare gebied.

Kwijtschelding
Inwoners kunnen kwijtschelding krijgen voor hun belastingaanslagen. Kleine ondernemers kunnen ook kwijtschelding krijgen, maar alleen voor de belastingaanslagen die zij als privépersoon ontvangen. Bedrijven komen niet voor kwijtschelding in aanmerking. Kwijtschelding is mogelijk voor de onroerende-zaakbelasting, de rioolheffing voor het eigenarengedeelte, de afvalstoffenheffing en de hondenbelasting voor ten hoogste twee honden.
De normen voor kwijtschelding worden landelijk vastgesteld. Gemeenten mogen zelf kiezen of ze de bijstandsnorm op 90% of 100% stellen. De gemeente Utrecht kiest voor 100% , waarmee de meest ruime kwijtscheldingsnorm wordt gehanteerd.

Het kwijtscheldingsbeleid is door uw raad op 13 december 2012 vastgesteld.

Als van tevoren duidelijk is dat kwijtschelding wordt verleend, wordt er overgegaan tot automatische kwijtschelding.

x € 1.000

Oninbaar
Van oninbaarheid is sprake als een belastingschuldige wel moet betalen, maar invordering op de gebruikelijke wijze in de praktijk niet (meer) mogelijk is. Dat doet zich bijvoorbeeld voor als de belastingschuldige failliet is gegaan of de belastingschuldige vertrokken is zonder dat de nieuwe verblijfplaats bij de invorderingsambtenaar bekend is.

x € 1.000