Lokale heffingen

Retributies

Inleiding
Het aanvragen van een paspoort of een rijbewijs of een vergunning om een dakkapel te bouwen en het sluiten van een huwelijk zijn voorbeelden van dienstverlening die aan individuele burgers wordt verleend. Met retributies kan de gemeente (een deel van) de kosten die gemaakt worden met de dienstverlening verhalen op de burger die om de dienstverlening vraagt.

Retributies zijn leges, gelden of rechten. De legesverordening is de meest algemene verordening. Hieronder vallen onder meer de aanvragen voor paspoorten en rijbewijzen en het sluiten van een huwelijk. De leges voor de aanvraag van een omgevingsvergunning is ondergebracht in een aparte verordening. Met de brug- schut- en havengelden en de marktgelden vraagt de gemeente een vergoeding voor de kosten van het bedienen van de bruggen en schutten, het gebruik van de havens en het mogelijk maken van de markten in de stad. De rechten begraafplaatsen zien op de kosten die de gemeentelijke begraafplaatsen oproepen.

De Gemeentewet vereist dat de begrote opbrengsten van de retributies de begrote kosten niet overstijgen. Deze opbrengstlimiet geldt voor de verordening als geheel. Dat houdt in dat binnen een verordening sommige tarieven meer dan honderd procent mogen zijn, terwijl andere minder dan honderd procent kostendekkend zijn.

Beleid tarieven
Uitgangspunt is maximale kostendekkendheid per verordening. Wettelijke maxima, onder meer bij de reisdocumenten, en marktverhoudingen kunnen aanleiding geven tot een kostendekkendheid van minder dan 100%. Voor zover tarieven minder dan 100% kostendekkend zijn, wordt dat toegelicht.

x € 1.000

2019

2020

Lasten

Baten

%

Lasten

Baten

%

Algemeen (geen programma)

1

1

100

1

1

100

Bewoners en bestuur

  • Huwelijk en partnerschap

1.028

481

46,8

1.066

503

47,1

  • Uittreksels/afschriften

921

873

94,3

730

754

103,4

  • Reisdocumenten

4.317

4.344

100,6

3.274

2.924

89,3

  • Rijbewijzen

1.199

1.101

91,9

1.195

1.175

98,3

Bereikbaarheid

  • Leges

459

260

56,7

563

244

43,5

Beheer openbare ruimte

  • Vergunningen openbare ruimte

1.003

1.043

104,0

1.294

1.289

99,6

  • Evenementen

884

390

44,1

1.122

630

56,2

Openbare orde en veiligheid

  • Vergunning voetbalwedstrijden

20

15

75,7

22

15

72,1

  • Horeca

714

430

60,2

806

505

62,7

  • Gokken

22

22

99,4

26

26

99,7

  • Prostitutie

12

9

70,5

14

14

100

Wonen en monumenten

  • Woonruimtezaken

463

370

80,0

384

282

73

  • Bestemmingsplannen

614

588

96

357

274

76,8

  • Archeologie

191

187

98,2

234

193

82,3

Totaal legesverordening

11.848

10.114

85,4

11.088

8.829

79,6

Wonen en monumenten

  • Leges omgevingsvergunning

13.295

13.272

99,8

14.936

14.931

100

Beheer openbare ruimte

  • Begraafplaatsrechten

1.013

869

85,8

1.050

1.024

97,5

  • Brug- schut- en havengelden

1.256

688

54,8

1.520

815

53,6

  • Marktgelden

739

670

90,7

832

710

85,3

Totaal

28.151

25.613

91,0

29.426

26.309

89,4

Toelichting op tarieven

Leges Bewoners en bestuur

Leges Huwelijk en Partnerschap

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 763.966

Overhead

€ 302.504

BTW

€0

Totale kosten

€ 1.066.470

Opbrengst heffingen

€  502.623

Kostendekkendheid

47,1%

Toelichting
De hoogte van deze leges is niet gebonden aan een wettelijk maximum. Dat houdt in dat de tarieven in beginsel vrij kunnen worden vastgesteld. We hebben in Utrecht verschillende tarieven voor huwelijken en partnerschappen onder meer afhankelijk van tijdstip en plaats. In Utrecht zijn relatief veel huwelijken zogenoemde baliehuwelijken (53%). Daarvoor wordt in onze gemeente één, relatief laag tarief geheven. De tarieven voor deze huwelijken zijn niet kostendekkend om de kosten voor de doelgroep laag te houden. De kostendekkendheid wordt bepaald door de directe kosten en toegerekende kosten.
Deze kosten zijn onder meer afhankelijk van de directe personeelskosten ( aantal en salarisschalen van de medewerkers die zich bezig houden van het aanbieden van deze dienstverlening), de tijd die aan de huwelijkskandidaten besteed wordt in aanloop naar het huwelijksmoment en de locatie waar het huwelijk voltrokken wordt. Daarnaast zijn er ook andere kosten zoals huisvestingskosten, informatiseringskosten, materialen en overhead die mogen worden toegerekend.

Uittreksels /afschriften

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 515.617

Overhead

€ 214.024

BTW

€ 0

Totale kosten

€ 729.640

Opbrengst heffingen

€ 754.356

Kostendekkendheid

103,4%

Toelichting
We hebben verschillende tarieven voor deze dienstverlening. Een deel van deze tarieven kunnen we zelf vaststellen ( uittreksel BRP) en sommige worden door het Rijk voorgeschreven (Verklaring omtrent het Gedrag). De leges zijn opgebouwd uit de kosten die de gemeente moet maken voor deze dienstverlening. Uitgangspunt is dat de totale kosten worden gedekt uit de totale legesopbrengsten.

Leges Reisdocumenten

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

 € 2.538.437

Overhead

€ 735.993

BTW

          € 0

Totale kosten

€ 3.274.430

Opbrengst heffingen

€ 2.923.678

Kostendekkendheid

89,3%

Toelichting
Voor deze tarieven geldt een door het Rijk vastgesteld maximumtarief.
Utrecht hanteert de maximaal toegestane tarieven. We verwachten in 2020 een aanzienlijke afname in aantallen aanvragen van reisdocumenten. Deze daling wordt veroorzaakt door de verandering van de geldigheidsduur van paspoorten van vijf naar tien jaar. Dit leidt in de komende vijf jaar tot een forse vermindering van het aantal nieuwe aanvragen. We weten nog niet precies weten hoe de reisdocumentendip de komende jaren (2020-2024) zich werkelijk gaat ontwikkelen. We blijven deze ontwikkeling nauwkeurig monitoren.

Leges Rijbewijzen

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 926.729

Overhead

€ 268.425

BTW

€ 0

Totale kosten

€ 1.195.154

Opbrengst heffingen

€ 1.174.989

Kostendekkendheid

98,3%

Toelichting
Voor deze tarieven geldt een door het Rijk vastgesteld maximumtarief.
Zolang er nog geen maximale kostendekkendheid is, hanteert Utrecht de maximaal toegestane tarieven.

Leges Bereikbaarheid

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€  399.086

Overhead

€  126.878

BTW

€   0

Totale kosten

€ 563.335

Opbrengst heffingen

€ 244.910

Kostendekkendheid

                   43,5%

Toelichting
Het betreft de leges voor gehandicaptenparkeerkaarten, taxivergunningen en ontheffingen milieuzone.

  • De tarieven voor de gehandicaptenparkeerkaarten zijn niet kostendekkend (circa 28%) om de kosten voor de doelgroep laag te houden.
  • De tarieven voor taxivergunningen zijn kostendekkend.
  • De kostendekkendheid voor ontheffingen milieuzone bedraagt circa 70%.

Leges Beheer openbare ruimte

Leges Vergunningen openbare ruimte

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 979.727

Overhead

€ 282.918

BTW

€  20.769

Totale kosten

€ 1.283.414

Opbrengst heffingen

€ 1.278.924

Kostendekkendheid

          99,7%

Toelichting
Het gaat hier om vergunningen voor onder meer het leggen van kabels en leidingen, aanleg riolering, standplaatsen, verkeersontheffingen en inname openbare grond. Voor deze producten is de totale kostendekkendheid jaarlijks circa 100%. Afhankelijk van het aantal vergunningaanvragen fluctueert de kostendekkendheid jaarlijks licht.
De kostendekkendheid van de verkeersontheffingen is dalende. Hierdoor moet een groter beroep worden gedaan op de algemene middelen van de gemeente Utrecht. Om dit te beperken zal er voor 2020 een voorstel komen voor aanpassing van de tarieven in de legesverordening die tegelijkertijd met deze programmabegroting wordt aangebodenUitgangspunt daarbij is dat dit product in 2020 geen extra beslag op de algemene middelen legt.

Leges Evenementen

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 723.401

Overhead

€ 383.402

BTW

€  15.402

Totale kosten

€ 1.122.205

Opbrengst heffingen

€ 630.143

Kostendekkendheid

                    56,2%

Toelichting

Het gaat hier om vergunningen voor buiten- en binnenevenementen. Voor buitenevenementen geldt dat ter stimulering van evenementen in de stad de tarieven op een minder dan kostendekkend niveau zijn vastgesteld. In 2020 nemen de kosten voor evenementen toe door de invoering van locatieprofielen, de motie waterpunten, verschuiving van kleine vergunningen naar meldplicht en verhoogde complexiteit bij de beoordeling van vergunningen (onder anderevoor veiligheids- en mobiliteitsplannen en maatregelen i.v.m. geluid). Hierdoor moet een groter beroep worden gedaan op de algemene middelen van de gemeente Utrecht. Om dit te beperken zal er voor 2020 een voorstel komen voor aanpassing van de tarieven in de legesverordening die tegelijkertijd met deze programmabegroting wordt aangeboden.Uitgangspunt daarbij is dat dit product in 2020 geen extra beslag op de algemene middelen legt.
Voor kleine straat- en buurtfeesten is de legesheffing in zijn geheel komen te vervallen toen de vergunningplicht voor deze kleinschalige evenementen is afgeschaft. In 2020 wordt de grens voor een klein straatfeest opgetrokken van 50 naar 200 bezoekers. Bij de kosten en opbrengsten is nog geen rekening gehouden met de invoering van leges voor duurzaam georganiseerde evenementen. Na besluitvorming hierover door de raad zal dit bij begrotingswijziging verwerkt worden.
Bij de kosten en opbrengsten is nog geen rekening gehouden met de invoering van leges voor duurzaam georganiseerde evenementen. Na besluitvorming hierover door de raad zal dit bij begrotingswijziging verwerkt worden.

Leges Openbare orde en (wijk)veiligheid

Leges vergunning voetbalwedstrijd

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 16.260

Overhead

€ 5.768

BTW

€  404

Totale kosten

€ 22.432

Opbrengst heffingen

€ 15.786

Kostendekkendheid

70,4%

Toelichting
De tarieven voor vergunning voetbalwedstrijd worden jaarlijks trendmatig verhoogd.

Leges Horeca

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€  514.353

Overhead

€  280.344

BTW

€   11.406

Totale kosten

€ 806.103

Opbrengst heffingen

€ 505.671

Kostendekkendheid

                    62,7%

Toelichting
De tarieven 2020 voor de leges drank & horeca zijn geïndexeerd.

Leges prostitutie

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 8.930

Overhead

€ 4.549

BTW

€   159

Totale kosten

€ 13.637

Opbrengst heffingen

€ 13.636

Kostendekkendheid

                   100,0%

Toelichting
In 2017 is besloten om de leges voor een aanvraag exploitatievergunning seksinrichting of escortbedrijf en van de leges voor een aanvraag wijziging beheerder stapsgewijs te verhogen naar maximale kostendekkendheid in 2020. Er zal derhalve een voorstel komen in de verordening leges die tegelijk met de programmabegroting wordt aangeboden voor aanpassing van de tarieven.
De kosten en baten voor een eventueel nieuw vergunningstelsel voor registratie van prostitutie is niet opgenomen in de begroting.

Leges Wonen en monumenten

Leges woonruimtezaken
Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 392.619

Overhead

€ 162.951

BTW

€   5.684

Totale kosten

€  561.254

Opbrengst heffingen

€  500.841

Kostendekkendheid

                   89,2%

Toelichting
Het gaat hier om leges voor onttrekkingen, splitsingen en verklaring bestemming en gebruik. De tarieven voor de verklaring bestemming en gebruik zijn niet kostendekkend om geen drempel op te werpen bij de verstrekking van informatie.

Leges bestemmingsplannen

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 367.788

Overhead

€  85.046

BTW

€  12.136

Totale kosten

€ 468.104

Opbrengst heffingen

€ 447.113

Kostendekkendheid

95,5 %

Toelichting
Als ten behoeve van een project een bestemmingsplan moet worden ontwikkeld (wijziging of uitwerking inbegrepen) worden er kosten gemaakt voor de ontwikkeling van het bestemmingsplan. De tarieven voor de ontwikkelbestemmingsplannen zijn als gevolg van gestegen kosten niet kostendekkend. Dit wordt mede veroorzaakt door meer zienswijzen, gecompliceerdere (milieu)onderzoeken en gewijzigde wetgeving (onder meer Flora- en Faunawet, Stikstofdepositie).

Leges Archeologie

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 160,5

Overhead

€ 36,5

BTW

€ 10,8

Totale kosten

€ 207,7

Opbrengst heffingen

€ 199,6

Kostendekkendheid

96,1 %

Toelichting
Een deel van de werkzaamheden wordt extern uitgevoerd, voor deze kosten wordt ook btw berekend, maar er worden geen overheadskosten toegerekend. Conform motie 2016/124 wordt er met ingang van 2017 in vier jaar stapsgewijs toegewerkt naar een tarief dat ten minste de kosten van het in behandeling nemen van de aanvragen voor deze vergunningen dekt

Leges Omgevingsvergunning

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 10.625.949

Overhead

€ 3.902.558

BTW

€  407.598

Totale kosten

€ 14.936.106

Opbrengst heffingen

€ 14.931.124

Kostendekkendheid

100,0%

Toelichting
Bij de leges van de omgevingsvergunningen is het uitgangspunt dat de tarieven 100% kostendekkend zijn. In 2017 zijn de legestarieven voor omgevingsvergunningen eenmalig verlaagd (raadsbesluit 2016-117). Deze verlaging hebben we kunnen continueren in 2018 en 2019. Daarbij heeft in beide jaren een onttrekking aan de egalisatiereserve 'Bouwleges' plaatsgevonden. Naar verwachting zal deze reserve eind 2019 leeg zijn. Vanaf 2020 zullen we de tarieven van vóór 2017 weer toepassen en zal er een voorstel komen in de verordening leges omgevingsvergunning die gelijktijdig met deze programmabegroting wordt aangeboden voor aanpassing van de tarieven.

Begraafplaatsrechten

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 971.000

Overhead

€ 79.000

Totale kosten

€ 1.050.000

Opbrengst heffingen

€ 1.024.000

Kostendekkendheid

97,5%

Toelichting
Niet alle kosten die voor het beheer en onderhoud van de begraafplaatsen worden gemaakt mogen op grond van wet- en regelgeving door begraafplaatsrechten worden verhaald. Het totaal van de inkomsten van de begraafrechten dekt 97,5% van de toerekenbare kosten.
De afgelopen twee jaren laat het aantal begravingen een licht stijgende lijn zien, na jaren van een dalende trend. In de begroting 2020 is hier rekening mee gehouden. Hierdoor neemt ook de kostendekkendheid toe. De tarieven stijgen met 3,45% ten opzichte van 2019.
Vanaf 2017 zijn 3 nieuwe tarieven toegevoegd. Er kan vanaf 2017 gekozen worden voor het afkopen van de kosten voor grafonderhoud van een (kinder)graf voor onbepaalde tijd. Daarnaast wordt de mogelijkheid geboden bij leven een locatie voor een graf te reserveren. Vanaf 2019 is bij de tariefopstelling rekening gehouden met opbrengsten op deze tarieven.

Brug- schut en havengelden

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 1.202.000

Overhead

€ 318.000

Totale kosten

€ 1.520.000

Opbrengst heffingen

€ 815.000

Kostendekkendheid

53,6%

Toelichting
De havens in Utrecht maken deel uit van een competitieve markt. Dit vermindert de mogelijkheden om de tarieven van de havengelden te verhogen.
Utrecht heft liggelden van woonschepen die in gemeentewater liggen. Vanaf het belastingjaar 2015 worden de tarieven voor de liggelden van woonschepen in Utrechts water stapsgewijs verhoogd om toe te groeien naar het marktconforme tarief dat Rijkswaterstaat hanteert voor woonboten in haar water in de gemeente. In 2021 is op deze manier de tariefsverhoging afgerond.

Marktgelden

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€ 554.000

Overhead

€ 168.000

Toegerekende kosten

€ 110.000

Totale kosten

€ 832.000

Opbrengst heffingen

€ 710.000

Totale opbrengsten

Kostendekkendheid

€ 710.000

85,3%

Toelichting
Indien een deel van voor de openbare dienst bestemde gemeentebezittingen wordt gebruikt voor het houden van markten, kunnen voor het innemen van een standplaats marktgelden worden geheven. De marktgelden worden geheven van degene die de standplaats inneemt en kennen, afhankelijk van de locatie in de stad waar de markt plaats vindt, voor de grootte van de ingenomen standplaats en het al dan niet tijdelijk zijn van de standplaats een apart tarief. De tarieven stijgen met 3,45% (index) ten opzichte van 2019. Daarnaast is er een extra jaarlijkse verhoging van 2,5% die noodzakelijk is door de krimp van standplaatsen op de markt van het Vredenburg van 83 naar 65 standplaatsen op te vangen en naar 100% kostendekkendheid te groeien in 2024.

Leges Kansspelen

Toelichting kostendekkendheid

Kosten taakveld

€  17.087

Overhead

€    8.724

BTW

€       304

Totale kosten

€  26.116

Opbrengst heffingen

€  26.048

Kostendekkendheid

                                      99,7%

Toelichting
De tarieven 2020 voor de leges kansspelen zijn geïndexeerd. De kostendekkendheid van dit product bedraagt 99,7% en is daarmee in overeenstemming met motie 2017-228 (Kostendekkendheid leges maximaal 100 procent).